چاله حرارتی دریاچه ارومیه؛ عامل جدید کاهش بارندگی؟

افزایش دما و کاهش رطوبت در منطقه بالای دریاچه ارومیه باعث ایجاد چاله حرارتی شده که می‌تواند الگوهای بارشی را تحت تأثیر قرار دهد. این پدیده یکی از عوامل مهم کاهش بارندگی در استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.

به گزارش درلحظه، مدیر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی اعلام کرد که میزان بارش این استان تا پنجم اسفند سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳، حدود ۵۰.۳ میلی‌متر بوده که در مقایسه با سال گذشته ۵۲ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۶۰ درصد کاهش یافته است.

عوامل مؤثر بر کاهش بارش‌ها

یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش بارندگی در آذربایجان شرقی، تغییرات اقلیمی است که باعث افزایش دما و تغییر در توزیع بارش شده است. علاوه بر آن، پدیده‌های جوی مانند لانینا نیز می‌توانند موجب خشکسالی در برخی مناطق شوند. تخریب منابع طبیعی، جنگل‌زدایی و تغییر کاربری زمین نیز از دیگر عواملی هستند که چرخه طبیعی آب را مختل می‌کنند.

ویژگی‌های جغرافیایی منطقه، از جمله کوهستانی بودن آن، نیز در میزان بارش تأثیرگذار است. به‌عنوان مثال، کوه‌های سهند باعث ایجاد سایه بارشی شده و مناطق خاصی از جمله تبریز را با کاهش بارش مواجه می‌کنند. رشد سریع شهرنشینی و افزایش آلودگی هوا نیز موجب تغییر در نحوه تشکیل ابرها و بارش‌ها شده است.

نقش دریاچه ارومیه در کاهش بارندگی

خشک شدن دریاچه ارومیه تأثیر مستقیمی بر میزان رطوبت و در نتیجه میزان بارش در منطقه دارد. دریاچه‌ها به‌عنوان منابع طبیعی تأمین رطوبت عمل می‌کنند و کاهش سطح آب دریاچه ارومیه موجب کاهش میزان تبخیر و کاهش تشکیل ابرهای باران‌زا شده است. این تغییرات در الگوهای جوی، به کاهش بارش در تبریز و سایر مناطق اطراف منجر شده است.

چاله حرارتی؛ عامل افزایش دما و کاهش رطوبت

به دلیل کاهش سطح آب دریاچه و افزایش دمای منطقه، یک چاله حرارتی در بالای دریاچه ارومیه شکل گرفته است. این پدیده باعث افزایش ظرفیت گرمایی و تشدید خشکی در منطقه شده و میزان تبخیر مؤثر را کاهش داده است. داده‌های هواشناسی پنج تا ده سال اخیر نشان می‌دهد که میانگین دمای منطقه رو به افزایش بوده که تأثیر مستقیمی بر میزان بارش داشته است.

راهکارهای پیشنهادی برای بهبود شرایط

برای کاهش اثرات خشکسالی و افزایش میزان بارش، اقداماتی مانند کاهش تبخیر و افزایش رطوبت محیط پیشنهاد شده است. یکی از روش‌های مؤثر، کاشت گیاهان شورپسند در اطراف دریاچه برای تثبیت گرد و غبار است. همچنین استفاده از فناوری‌های نوین مانند لیزر برای مدیریت منابع آبی و اجرای اقدامات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.

با توجه به شرایط کنونی، احیای دریاچه ارومیه و بهبود وضعیت بارندگی نیازمند اقدامات جدی و هماهنگ در سطح ملی و منطقه‌ای است.

اخبار اجتماعیاخبار روز