متا مشکل محصول هوش مصنوعی دارد
در میانه یک ساخت‌وساز بی‌سابقۀ هوش مصنوعی، متا بیش از سایرین هزینه می‌کند
این شرکت در حال احداث دو مرکز داده عظیم است و گزارش‌ها حاکی از آن است که تنها در سه سال آینده، تا ۶۰۰ میلیارد دلار برای زیرساخت‌های ایالات متحده هزینه خواهد شد.
این ارقام شاید در دره سیلیکون تعجب‌برانگیز نباشند، اما کم‌کم دارند وال استریت را نگران می‌کنند.
تمرکز بر سود سه‌ماهه و واکنش وال استریت
این موضوع این هفته و همزمان با انتشار سود سه‌ماهه متا به اوج خود رسید. گزارش‌ها نشان داد هزینه‌های عملیاتی این شرکت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۷ میلیارد دلار افزایش یافته و هزینه‌های سرمایه‌ای آن نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار بوده است.
این امر نتیجه هزینه‌کرد سنگین برای جذب استعدادهای هوش مصنوعی و توسعه زیرساخت‌ها بود که هنوز درآمد قابل توجهی برای شرکت به ارمغان نیاورده است. وقتی تحلیلگران درخواست جزئیات بیشتری کردند، مارک زاکربرگ به وضوح اعلام کرد که این هزینه‌کرد تازه آغاز شده است.
بیانات زاکربرگ: شتاب در سرمایه‌گذاری برای فرصت‌های آینده
زاکربرگ در این گفت‌وگو به تحلیلگران گفت: کار درست این است که ما این روند را شتاب بخشیم تا مطمئن شویم قدرت پردازشی (Compute) مورد نیاز خود را هم برای پژوهش‌های هوش مصنوعی و فعالیت‌های جدیدمان و هم برای دستیابی به یک وضعیت متفاوت در موضع پردازشی کسب‌وکار اصلی خود داریم. دیدگاه ما این است که وقتی مدل‌های جدیدی که در MSL در حال ساخت آنها هستیم و مدل‌های واقعاً پیشرفته (Frontier Models) با قابلیت‌های نوآورانه‌ای که در جای دیگری یافت نمی‌شود را به دست آوریم، فکر می‌کنم این یک فرصت نهفته عظیم است.
واکنش بازار: سقوط ارزش سهام متا
اگر هدف او اطمینان‌بخشی به سرمایه‌گذاران بود، این استراتژی جواب نداد. در پایان این گفت‌وگو، ارزش سهام متا به شدت سقوط کرد. دو روز بعد، این ریزش حتی عمیق‌تر شد. سهام متا تا پایان معاملات روز جمعه ۱۲ درصد کاهش یافت که نمایانگر از دست رفتن بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت بود.
تجزیه و تحلیل مالی: هزینه‌های سنگین و سود قابل توجه
تفسیر بیش از حد قیمت سهام خطرناک است و از نظر strictly مالی، سود سه‌ماهه متا چندان هم بد نبود. سود ۲۰ میلیارد دلاری در یک فصل چیزی نیست که بتوان از آن شکایت کرد. اما این اولین سه‌ماهه‌ای بود که هزینه‌کرد تهاجمی متا در حوزه هوش مصنوعی، هم برای استعدادها و هم برای زیرساخت‌ها، تأثیر محسوسی بر خط سود (Bottom Line) این شرکت گذاشت.
هشداردهنده‌تر این بود که، جدا از مراکز داده عظیم و پژوهشگران هوش مصنوعی با حقوق‌های کلان، مشخص نبود این پول در واقع چه چیزی را خریداری کرده است.
تحلیلگران از زاکربرگ سؤال کردند که چرا این همه هزینه برای هوش مصنوعی می‌کند و چه زمانی می‌توانند انتظار درآمدزایی از این هزینه‌های فزاینده را داشته باشند. اما این گفت‌وگو در نقطه‌ای عجیب از برنامه‌ریزی متا انجام شد، جایی که هیچ بودجه مشخصی برای هزینه‌های پیش‌بینیشده و هیچ محصول در دسترسی که بتواند مبنای پیش‌بینی درآمد باشد، وجود نداشت. در نتیجه، زاکربرگ تنها با ادعاهای کلی درباره وعده‌های هوش مصنوعی باقی ماند.
سان فرانسیسکو | ۱۳ تا ۱۵ اکتبر ۲۰۲۶
او در طول این تماس گفت: «همه جور محصولات جدیدی در قالب‌های محتوایی مختلف به وجود خواهد آمد، و ما شروع به دیدن آن کرده‌ایم. و سپس نسخه‌های تجاری همه اینها نیز وجود دارند، مانند هوش مصنوعی تجاری… بخش دیگر این است که چگونه مدل‌های هوشمندتر فقط کسب‌وکار اصلی را بهبود می‌بخشند و توصیه‌هایی که در خانواده اپلیکیشن‌هایمان ارائه می‌دهیم و توصیه‌های تبلیغاتی را بهتر می‌کنند.»
متا تنها شرکتی نیست که میلیاردها دلار برای زیرساخت هوش مصنوعی هزینه می‌کند، بنابراین ارزش دارد بررسی کنیم که چرا همین میزان هزینه، سرمایه‌گذاران در گوگل یا انویدیا را نگران نمی‌کند؛ هر دوی این شرکتها یک فصل مالی عالی داشتند. اوپن‌ای‌آی بزرگترین متخلف است، که همان مقدار را با بالش مالی بسیار کمتری نسبت به متا هزینه می‌کند.
واقعاً نگرانی‌هایی وجود دارد که ما در حال ایجاد یک حباب هستیم، و اگر اینطور باشد، کسب‌وکار اصلی متا بهتر از بسیاری از شرکتها از پس آن برخواهد آمد.
اما اگر از سَم آلتمن بپرسید چرا صدها میلیارد دلار برای قدرت پردازشی (Compute) هزینه می‌کند، به شما خواهد گفت که او یکی از سریع‌الرشدترین خدمات مصرفی در تاریخ بشر را اداره می‌کند — خدمتی که سالانه ۲۰ میلیارد دلار درآمدزایی دارد. ما می‌توانیم در مورد پایداری نرخ رشد آن بحث کنیم (این موضوعی برای یک پست وبلاگی جداگانه است)، اما در پایه تمام این سروصداهای اوپن‌ای‌آی، واقعاً یک محصول با رشد سریع وجود دارد. یک رقم سریع‌الرشد درآمد تکرارشونده سالانه (ARR) تا حد زیادی به پاسخ به سؤالات کمک می‌کند.
متا محصولی مانند آن ندارد، و مشخص نیست که چنین محصولی از کجا خواهد آمد.
قدرتمندترین محصول هوش مصنوعی این شرکت، دستیار هوش مصنوعی متا (Meta AI) است که زاکربرگ در آن تماس خاطرنشان کرد بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد. همچنین تولیدکننده ویدیویی وایبز (Vibes) وجود دارد که واقعاً
نقش متا در صنعت هوش مصنوعی هنوز نامشخص است
با این حال، این عینک‌ها بیشتر شبیه به گسترشی از کارهای لابراتوارهای ریالیتی متا هستند تا یک تلاش واقعی برای مهار قدرت مدل‌های زبانی بزرگ. به بیان ساده، اینها آزمایش‌های امیدوارکننده‌ای هستند، نه محصولاتی کامل و نهایی. بنابراین نشان‌دهنده این است که وقتی درباره هزینه‌های زیرساختی از زاکربرگ سؤال شد، پاسخ او اشاره به عرضه‌های اخیر نبود، بلکه تمرکز بر نسل بعدی بود.
تمرکز بر محصولات آینده
زاکربرگ در حالی که بر تأثیر آتی مدل‌های جدید لابراتوار ابرهوش مصنوعی تأکید می‌کرد، تصریح کرد که او بسیار برای محصولات جدید هیجان‌زده است. او گفت: «این فقط متا ای‌آی به عنوان یک دستیار نیست. ما انتظار داریم مدل‌ها و محصولات نوآورانه‌ای بسازیم، و من مشتاقم زمانی که آماده شد، اطلاعات بیشتری را به اشتراک بگذارم.» اما این یک تماس درآمدی بود، نه یک رویداد رونمایی محصول، بنابراین تمام چیزی که می‌توانست بگوید این بود که اطلاعات بیشتری «در ماه‌های آینده» به اشتراک گذاشته خواهد شد.
واکنش بازار و فشار فزاینده
همان‌طور که واکنش بازار نشان داد، این پاسخ دیگر قانع‌کننده نیست. برای منصف بودن باید گفت که تنها چهار ماه از restructuring تیم هوش مصنوعی شرکت توسط زاکربرگ می‌گذرد، و تیم جدید ابرهوش مصنوعی هنوز فرصت نداشته است تا یک محصول هوش مصنوعی متحول‌کننده را عرضه کند. اما در حالی که شرکت میلیاردها دلار هزینه می‌کند تا در عرصه هوش مصنوعی رقابتی بماند، هنوز هیچ نشانه واضحی از نقشی که زاکربرگ می‌خواهد در این صنعت جدید ایفا کند، وجود ندارد.
سوالات بی‌پاسخ و گمانه‌زنی‌ها
آیا متا ای‌آی از مخزن دقیق داده‌های شخصی شرکت استفاده خواهد کرد تا به رقیبی برای چت‌جی‌پی‌تی تبدیل شود؟ آیا ویبز اولین گام در یک استراتژی سرگرمی مصرف‌کننده است که بر اساس سیستم تبلیغات هدفمند متا ساخته شده است؟ یا شاید اشاره‌های زاکربرگ به «هوش مصنوعی کسب‌وکار» اشاره‌هایی به یک استراتژی سازمانی دقیق‌تر است؟
تاکنون، پاسخ این سوالات در حد گمانه‌زنی است. بدون توجه به پاسخ نهایی، فشار بر متا برای یافتن آن وجود دارد — و این باید به زودی اتفاق بیفتد.
