حقایقی جالب درباره گروه‌های خونی

به گزارش در لحظه، آیا می‌دانید چه گروه خونی میتواند به همه خون بدهد؟ با مشاهده جدول گروه خونی‌ها می‌توان اطلاعات خوبی کسب کرد. در بین گروه خونی‌ها یک گیرنده عمومی و یک دهنده عمومی وجود دارد. اگر علاقمند هستید درباره گروه خونی خودتان و قانون انتقال خون بیشتر بدانید؛ این مطلب را تا انتها بخوانید.

بهترین گروه خونی بنابر شرایط خاص تعیین می‌شود. در شرایط بحرانی در دسترس بودن خون گروه O منفی می‌تواند تنها راه نجات باشد. از طرفی دیگر فردی با گروه خونی AB مثبت می‌تواند در مواقع اضطراری با خیالی آسوده از همه گروه‌های خون دیگر، خون دریافت کند (گیرنده عمومی)، زیرا پلاسمای گروه خونی AB بر ضد هیچ یک از گروه‌های خون دیگر آنتی بادی ندارد. با همه این ها، در شرایط عادی، تمامی خون‌هایی را که برای تزریق بکار می‌بریم، باید با خون گیرنده آن، هم گروه باشد و علاوه بر آن آزمایش سازگاری (کراس مچ) نیز برای آن‌ها انجام شده باشد.

شخصی با گروه خونی O منفی تقریبا به همه می‌تواند خون بدهد. گروه خونی O منفی دهنده عمومی است، اما فقط می‌تواند از شخصی که O منفی دارد خون دریافت کند.

فرق گروه خونی o+ با o-

گروه‌های خونی O بیشترین دهنده خون هستند. با این تفاوت که o مثبت فقط به گروه‌های خونی با Rh مثبت می‌توانند خون اهدا کنند. O منفی به تمام گروه خونی‌ها چه مثبت و چه منفی می‌تواند خون بدهد.

گروه خونی o+ به چه گروه خونی میتواند خون بدهد؟ تمام گروه خونی‌های مثبت

گروه خونی o منفی به چه کسانی میتواند خون بدهد؟ تمام گروه خونی‌ها

دانستن گروه خونی هنگام دریافت و یـا پیوند عضـو از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. دریافت خون نامتجـانس و ناسازگار می‌تواند به واکنش شدید ایمنی و تخریب گسترده گلبول‌های قرمز، افت فشار خون، نارسایی کلیوی، شوک، لخته شدن خون، حمله قلبی، تشکیل لخته خون در ریه، سکته مغزی و حتی مرگ گیرنده خون بیانجامد.

انواع گروه خونی

به طور کلی ۸ گروه خونی در بین افراد جامعه وجود دارد که ۴ گروه اصلی A، B، AB، O هر کدام به ۲ دسته مثبت و منفی تقسیم می‌شوند.

تفاوت گروه‌های خون مختلف به وجود یا عدم وجود پروتئین‌های ویژه‌ای به نام آنتی‌ژن که در فارسی “پادزا” یا “پادگن” نامیده می‌شوند، بر می‌گردد. پادگن یا آنتی‌ژن، ماده‌ای است که می‌تواند بدن را برای ساخت پادتن تحریک نماید.

تقریباً تمامی موادی که به شکل آنتی‌ژن عمل می‌کنند، پروتئین‌های خارجی هستند که از راه عفونت، تزریق و یا روش‌های دیگر وارد بدن می‌شوند. “پادتن” یا آنتی بادی ماده‌ای است که در پاسخ به تحریک یک آنتی‌ژن در بدن ساخته شده و با آن واکنش نشان می‌دهد.

آنتی‌ژن‌های گروه‌های خون بر سطح گلبول‌های قرمز قرار دارند و شامل ده‌ها نوع می‌شوند. مهمترین آنتی ژن‌های گروه‌های خونی، آنتی‌ژن‌های A و B می‌باشند. برخی افراد آنتی ژن نوع A، برخی نوع B، برخی هر دو آنتی ژن A و B را دارا هستند. برخی نیز هیچ یک از این آنتی‌ژن‌ها را ندارند که به گروه خونی O معروف می‌باشند. به این ترتیب افراد مختلف در گروه‌های خون AB، B، A و O قرار می‌گیرند.

آنتی بادی علیه آنتی ژن

باید توجه داشت که حیوانات و انسان علاوه بر داشتن آنتی‌ژن‌های مختلف گروه‌های خونی، ممکن است واجد آنتی بادی بر علیه آنتی ژن‌های گروه خونی که خود فاقد آن‌ها نیز هستند، باشند. مثلا افرادی که گروه خونی آن‌ها A است، در سرم خود آنتی بادی بر ضد آنتی ژن B دارند. همچنین افرادی که گروه خونی آن‌ها B است، در سرم خود آنتی بادی بر ضد آنتی ژن A دارند. واجدین گروه خونی AB فاقد هر گونه آنتی بادی بوده و دارندگان گروه خونی O دارای آنتی بادی بر علیه آنتی ژن‌های A و B هستند.

علاوه بر نوع گروه خونی این مورد هم در انتقال خون مهم است. در سال ۱۹۴۰، “لندشتاینر” که کاشف گروه‌های اصلی خون بود، به همراه دستیار خود، “وینر” نشان دادند علاوه بر گروه خونی ABO، سیستم دیگری به نام Rh (آر- هاش) نیز وجود دارد. هر فردی که عامل Rh را روی گلبول‌های قرمز خود داشته باشد Rh مثبت و اگر نداشته باشد Rh منفی است. حدود ۸۵ تا ۹۰% ایرانیان Rh مثبت و مابقی Rh منفی هستند.

ممکن است آنتی بادی‌های کمیاب دیگری هم علاوه بر آنتی بادی‌های ضد گروه‌های خونی ABO و Rh، در سرم افراد مختلف وجود داشته باشد. این آنتی بادی‌ها بر ضد آنتی ژن‌های نایابی که ممکن است روی سطح گویچه‌های سرخ پراکنده باشند، ساخته شده اند. مانند گروه‌های کل، دافی و…

با آن که اغلب، ما انتظار نداریم در سرم افراد، چنین آنتی بادی‌هایی را مشاهده کنیم. با این حال وجود آن‌ها به نوبه خود واجد اهمیت هستند. به همین دلیل زمانی که دستور تزریق خون داده می‌شود و خون بیمار تعیین گروه می‌شود، سرم او نیز از لحاظ وجود آنتی باد‌های غیر منتظره بر ضد آنتی ژن‌های گویچه‌های سرخ دهنده، آزمایش می‌شود. گویچه‌های سرخ دهنده به سرم بیمار گیرنده خون نزدیک می‌شوند. در صورت ایجاد واکنش (به هم چسبیدگی و یا انهدام سلول‌ها) از تزریق آن خودداری می‌گردد. به این آزمایش، سازگاری گروه‌های خونی یا “کراس مچ ” می‌گویند.

سازگاری گروه‌های خون

در گروه‌های خونی مشابه نمونه منفی می‌تواند به هر دو نمونه مثبت و منفی خون اهدا کند، اما گروه خونی مثبت فقط می‌تواند اهدا کننده خون به گروه خونی مثبت باشد.

گروه خونی AB+ گیرنده همگانی در بین گروه‌های خونی محسوب می‌شود. می‌تواند از همه گروه‌های خونی دریافت کند. در حالی که گروه خونی O منفی، دهنده همگانی است و می‌تواند اهدا کننده خون به تمامی گروه‌های خونی باشد.

گروه خونی A مثبت، می‌تواند به گروه‌های AB و A مثبت خون اهدا کند و از گروه‌های خون A و O خون دریافت کند.

A منفی، می‌تواند به همه گروه‌های AB و A خون اهدا کند و فقط از گروه‌های خون A و O منفی خون دریافت کند.

B مثبت، می‌تواند به گروه‌های AB و B مثبت خون اهدا کند و از گروه‌های خون B و O خون دریافت کند.

B منفی، می‌تواند به گروه‌های AB و B خون اهدا کند و فقط از گروه‌های خون B و O منفی خون دریافت کند.

AB مثبت، تنها می‌تواند به گروه خونی AB مثبت خون اهدا کند، ولی از تمام گروه‌های خون می‌تواند خون دریافت کند.

AB منفی می‌تواند به AB مثبت و منفی خون بدهد و از گروه‌های خونی منفی خون دریافت می‌کند.

O مثبت، به تمام گروه‌های خون مثبت می‌تواند خون اهدا کند، اما فقط می‌تواند از گروه خونی O خون دریافت کند.

O منفی به همه گروه خونی‌ها خونه اهدا می‌کند، اما فقط از گروه خونی O منفی می‌تواند خوب دریافت کند.

در این جدول گروه خونی موارد بالا را به صورت خلاصه و تصویری مشاهده می‌کنید.

تعیین گروه خونی

برای انجام آزمایش گروه خونی، نمونه کوچکی از خون با استفاده از سوزن و سرنگ از بازوی بیمار گرفته می‌شود. سپس خون با آنتی بادی‌هایی که مخصوص هر یک از گروه‌های خونی مختلف است مخلوط می‌شود. اگر خون با یک آنتی بادی خاص واکنش نشان دهد، نشان دهنده وجود آنتی ژن مربوطه است.

گروه خون هر شخصی مانند رنگ چشم، به صورت ژنتیکی از والدین به ارث می‌رسد. گروه خون هر فرد نوع A، B، AB یا O بر اساس نوع خون مادر و پدرش است.

از ۷.۹ میلیارد نفری که در جهان زندگی می‌کنند و در ۱۹۵ کشور پراکنده شده اند، شایع‌ترین گروه خونی O+ است که بیش از ۳۹ درصد از جمعیت جهان تحت این طبقه بندی قرار می‌گیرند. در همین حال، نادرترین نوع AB- است که تنها ۰.۴۰ درصد از جمعیت این گروه خونی خاص را دارند.

با تجزیه آن به سطح ملی، این آمار شروع به تغییر می‌کند. از آنجایی که عوامل ژنتیکی مختلف در تعیین گروه خونی افراد نقش دارند، هر کشور و منطقه داستان متفاوتی را در مورد مردم خود بیان می‌کند.

گروه خونی ایرانیان

اگرچه O+ رایج‌ترین گروه خونی است به خصوص در ایران، اما گروه خونی B نیز نسبتاً رایج است. تقریباً ۲۰ درصد از جمعیت چین دارای این گروه خونی هستند. همچنین در هند و سایر کشور‌های آسیای مرکزی نسبتاً رایج است. در برخی از کشور‌های غرب آسیا مانند ارمنستان و آذربایجان، جمعیت دارای گروه خونی A+ بیشتر از سایرین است.

گفتنی است که O+ یک طبقه بندی گروه خونی قوی در میان کشور‌های آفریقایی نیز است. در کشور‌هایی مانند غنا، لیبی، کنگو و مصر، افراد با گروه خونی O- بیشتری نسبت به AB+ دارند.

گروه خونی A در اروپا رایج است. نزدیک به ۴۰ درصد از دانمارک، نروژ، اتریش و اوکراین دارای این گروه خونی هستند.

در خاورمیانه نیز بیش از ۴۱ درصد از جمعیت گروه خونی O+ را دارند. لبنان تنها کشوری است که دارای گروه خونی قوی O و A است.

منبع: تابناک