جلوههای ویژه و بازیگری در موسی کلیمالله ؛ آغازی پرهزینه و چالشبرانگیز برای سینمای ایران

فیلم "موسی کلیمالله" که امسال در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، در واقع فصل اول از یک سریال 52 قسمتی به همین نام است.
به گزارش در لحظه، به نظر میرسد که در جشنوارههای آینده، باید منتظر نمایش فصلهای بعدی این سریال بهعنوان فیلم سینمایی باشیم. به عبارت دیگر، آنچه در جشنواره دیدیم نسخهای از پایلوت یا آزمایشی این پروژه بوده است، که هرچند امری معمول در صنعت سینما است، اما این مسئله در رقابت با فیلمهایی که از بودجههای کلان و پشتیبانیهای گسترده برخوردارند، شاید چندان منصفانه نباشد. خوشبختانه، در تخصیص جوایز، از افراط در تقدیر از این فیلم جلوگیری شد.
در مورد ضرورت ساخت فیلم یا سریالی در مورد حضرت موسی باید گفت که بیش از 120 بار در قرآن کریم به حضرت موسی اشاره شده و داستانهای مختلفی از ایشان نقل شده است. برخی معتقدند که باید نگاههای اسلامی به این داستان متفاوت از روایتهای هالیوودی یا یهودی باشد. در قرآن، حضرت موسی نه تنها به عنوان یک پیامبر از جانب یهوه، بلکه به عنوان کلیمالله معرفی شده است. این تفاوت در نگاه، اساساً میتواند جهتگیری داستانها و فیلمهای مختلف را شکل دهد.
فیلم “موسی کلیمالله” تمرکز خاصی بر وحی به مادر حضرت موسی، یوکابد، دارد. در قرآن آمده که خداوند به مادر موسی وحی میکند تا نوزاد خود را در دریا بیفکند و از آنجا شروع به نجات قوم بنیاسرائیل کند. این نکته از لحاظ مذهبی و فلسفی قابل تامل است؛ چرا که برخی مفسران به جای کلمه “وحی” از الهام استفاده کردهاند، اما در قرآن این واژه با صراحت آمده است.
این فیلم به طور قابل توجهی از فناوریهای جلوههای ویژه و صنعتی روز بهره میبرد، و در این زمینه میتوان آن را نقطه عطفی در سینمای ایران دانست. جلوههای بصری فیلم حتی در برخی سکانسها باعث میشود که مخاطب از لحاظ بصری اشباع شود. با این حال، هنوز تا رسیدن به یک روایت دقیق از داستان حضرت موسی در این فیلم، فاصله وجود دارد.
در مقایسه با فیلمهای مشابه، این فیلم بخشی از “ده فرمان” ساخته سیسیل. بی. دمیل و دیگر روایتهای سینمایی این داستان است. بهویژه از لحاظ شخصیتی که فرعون را به تصویر کشیده، بسیاری از ویژگیهای شخصیت «رامسس» (فرعون مصر) در این فیلم به یاد یول برینر میافتد که در “ده فرمان” در نقش فرعون ظاهر شد. شاید این انتخاب برای نزدیک کردن فیلم به خاطرات سینمایی مشهور باشد، ولی همچنان در عرصه بازیگری به جز برخی نقشها مانند فرهاد آییش در نقش آنوبیس، بیشتر بازیگران به یاد نخواهند ماند.
یکی از نکات قابل توجه در فیلم، شخصیتپردازیها و توجه به جزئیات قرآنی است. به عنوان مثال، فیلم به تفصیل به داستان مادر موسی میپردازد و شاید در فصول بعدی که داستان حضرت موسی پیش میرود، مخاطب با شخصیت واقعیتر موسی روبهرو شود. اما این نکته باید مد نظر قرار گیرد که این فیلم در حال حاضر تنها نسخهای از یک سریال است و نمیتوان تمام داستان را از همان ابتدا پیشبینی کرد.
در نهایت، این فیلم در حالی ساخته شده که منابع مالی و حمایتهای رسمی در کنار فناوریهای نوین، باعث شدهاند که یک اثر پرهزینه با سطح تولید بالا به سینمای ایران وارد شود. این تحول در سینمای ایران نشاندهنده تمایل به ساخت آثار با هزینههای کلان است که میتوانند بازتابهای جهانی داشته باشند.
در پایان، همانطور که در فیلمهای مجید مجیدی همچون “محمد رسولالله”، “موسی کلیمالله” نیز سعی دارد تا روایتهای قرآنی را با نگاههای نوین و فناوریهای روز ترکیب کند. به این ترتیب، میتوان امیدوار بود که در ادامه، شاهد پیشرفتهای بیشتری در این نوع تولیدات سینمایی خواهیم بود.
اخبار روزچهره ايرانيچهره هاچهره های ایرانیسرگرمی