فواید شگفت انگیز مصرف گروه شیر و لبنیات را بهتر بشناسیم

به گزارش در لحظه، شیر یک ماده غذایی و خوراکی به شکل مایع و سفید رنگ است که از غدد پستانی پستانداران تولید می‌شود. منبع اصلی تغذیه پستانداران جوان (از جمله نوزادان) قبل از این‌که بتوانند غذای جامد را هضم کنند، به شمار می‌رود.

اکنون کشور‌های مختلف دنیا برنامه‌های تغذیه‌ای و قوانین بهداشتی خاصی برای تغذیه با شیر را در برنامه‌های جامع خود قرار داده‌اند. مثلا طبق توصیه‌های سازمان‌های جهانی، هر کودک بالای ۱۲ ماه باید دو وعده لبنیات در روز مصرف کند. از این میان شیر یکی از بهترین گزینه‌ها برای کودکان است.

سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک متولی بزرگ در سلامت انسان‌ها، تغذیه انحصاری نوزاد تا شش ماهگی با شیر مادر را توصیه کرده؛ البته این سازمان مصرف شیر تا دو سالگی را در کنار سایر غذا‌ها هم توصیه کرده است.

از دیرباز شیر به محصولات مختلفی مانند خامه، کره، ماست، کفیر، بستنی و پنیر تبدیل شده بود و اکنون هم با فرایند‌های صنعتی مدرن از این نوشیدنی سفید برای تولید پروتئین آب پنیر، لاکتوز، شیر تغلیظ‌شده، شیرخشک و بسیاری دیگر از مواد افزودنی غذایی و محصولات صنعتی استفاده می‌شود. در این میان کره و خامه دارای بالاترین سطح چربی اشباع شده هستند و قند لاکتوز فقط در شیر موجود است.

کلسیم شیر به راحتی جذب می‌شود

فرشته فزونی، رئیس گروه تغذیه و دارویی معاونت بهداشت با اشاره به اجرای پویش ملی سلامت اطلاع‌رسانی تغذیه سالم گفت: شیر و لبنیات یکی از گروه‌های اصلی هرم غذایی و ﻣﻬﻢ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺗـﺎﻣﻴﻦ ﻛﻠﺴـﻴﻢ است.

به گفته وی با توجه به این که کلسیم شیر به راحتی جذب می‌شود، بنابراین شیر و فرآرده‌های لبنی از منابع غنی کلسیم محسوب می‌شوند.

این کارشناس تغذیه معاونت بهداشت افزود: مصرف گروه شیر و لبنیات می‌تواند بسیاری از نیاز‌های تغذیه‌ای انسان نظیر بخشی از نیاز روزانه به فسفر، ویتامین‌های گروه «آ»، «ب»، اسید‌های چرب، اسید‌های آمینه ضروری و پروتیین‌های مورد نیاز بدن را تامین کند.

فزونی با تاکید بر این که منابع غذایی گیاهی نظیر مثل بادام، پودر سنجد و تخم شربتی جایگزین مناسبی برای گروه شیر و لبنیات در تامین کلسیم نیستند. خاطرنشان کرد: این منابع گیاهی در کنار شیر و لبنیات می‌توانند به افزایش دریافت کلسیم کمک کنند.

وی با اشاره به یک باور اشتباه در جامعه، گفت: بسیاری از هموطنان تصور می‌کنند شیر خام به دلیل آن که هیچ فرآیندی روی آن انجام نمی‌شود. یک محصول کاملا طبیعی است و برای مصرف مناسب‌تر است در حالی که این یک تصور اشتباه است.

بهترین کار جایگزین کردن لبنیات پاستوریزه به جای لبنیات سنتی است

رئیس گروه تغذیه و دارویی معاونت بهداشت با تاکید بر استفاده از شیر‌های پاستوریزه و استریلیزه کم چرب، گفت: شیر‌های پاستوریزه ارزش غذایی بهتری نسبت به شیر‌های فله‌ای خام و لبنیات سنتی دارند.

به گفته فزونی لبنیات و شیر فله دارای آلودگی میکروبی بالایی بوده و احتمال ابتلا به بیماری تب مالت را افزایش می‌دهند.

وی با اشاره به فرایند جوشاندن شیر‌های فله در منزل، گفت: حرارت زیاد، طولانی مدت و مستقیم هنگام جوشاندن شیر‌های فله باعث آسیب به پروتیین و ویتامین‌های محلول در آب موجود در شیر شده و ارزش غذایی آن را به شدت کاهش می‌دهد. در حالی که در فرآیند پاستوریزاسیون تا حد زیادی ارزش غذایی شیرحفظ می‌شود.

این کارشناس تغذیه معاونت بهداشت تاکید کرد: بهترین کار جایگزین کردن لبنیات پاستوریزه به جای لبنیات سنتی است.

فزونی با اشاره به شایعات نادرست درخصوص شیر‌های استریل یا فرادما گفت: شیر‌های پاکتی مدت‌دار بدون نگهدارنده هستند و فرآیند تهیه و بسته‌بندی این نوع لبنیات موجب ماندگاری بالای آن‌ها می‌شود.

وی استفاده از محصولات لبنی غنی شده با ویتامین دی را به دلیل کمک به جذب بهتر کلسیم انتخاب مناسب‌تری عنوان کرد.

ایجاد عادات غذایی سالم

فزونی با تاکید بر اهمیت مصرف شیر در کودکان و نوجوانان، شیر را ماده‌ای مغذی، سالم و مقوی برای کودکان در سنین رشد عنوان کرد. دریافت ناکافی آن (شیر و لبنیات) باعث تاخیر در رشد استخوانی وکوتاهی قد کودکان و نوجوانان می‌شود.

رئیس گروه تغذیه و دارویی معاونت بهداشت از توزیع شیر در مدارس ابتدایی خبر داد. خاطرنشان کرد: این اقدام در راستای فرهنگ‌سازی و تشویق دانش آموزان به مصرف شیر، ایجاد عادات غذایی سالم و تامین بخشی از نیاز‌های غذایی دانش آموزان انجام شده است.

به گفته فزونی هر واحد از گروه شیر و لبنیات معادل یک لیوان شیر کم چرب یا یک پیاله ماست یا دو لیوان دوغ کم نمک است. باید توجه داشت که کره و خامه در هرم غذایی جزو گروه لبنیات نیستند.

رئیس گروه تغذیه و دارویی معاونت بهداشت تاکید کرد: حذف لبنیات در رژیم غذایی افراد مبتلا به برخی بیماری‌ها مانند سنگ کلیه توصیه نمی‌شود. این بیماران باید برای مصرف و تنظیم میزان لبنیات روزانه با پزشک خود مشاوره کنند.

منبع: فارس