راه «کوچه» باز شد
دیروز خبری مبنی بر لغو چهارمین دوره فستیوال «کوچه» منتشر شد و نادره رضایی، معاون هنری وزارت فرهنگ نیز این خبر را تأیید کرد. اما بعد از آن، هماهنگی‌های لازم از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ستاد تهران و بوشهر برای برگزاری چهارمین دوره فستیوال موسیقی «کوچه» صورت گرفت و ظهر دیروز خبر برگزاری جشنواره کوچه دوباره مطرح و منتشر شد.
به گزارش سرویس اجتماعی درلحظه، تمام اتفاقاتی را که درباره «فستیوال کوچه» رقم خورد می‌توان در ناهمترازی دو نگاه درباره شادی و نیاز مردم به شادی صورت‌بندی کرد. ناهمترازی دو نگاهی که یکی دلواپس شکسته شدن شأن و مرزهای اخلاقی در شیوه شادی کردن مردم است و دیگری نگاهی که نه تنها شادی را نیاز ضروری جامعه امروز می‌داند که بر این باور است آدمی به میانجی شادی به آدمیت نزدیک‌تر می‌شود، اخلاقی‌تر می‌شود و شادی نه فقط نیاز که حق مردم است.
به گزارش ایران، اگر شاخص‌های توسعه یافتگی را در نظریه‌های علوم اجتماعی امروز لحاظ کنیم، شادی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های توسعه پایدار است که دولت‌ها برای تحقق این شاخص، به سیاست‌های شادکامی دست می‌زنند تا امکانی برای اعتلای روحیه عمومی و نشاط اجتماعی فراهم کنند. این دوقطبی سازی‌ها نه تنها موجب شکاف دولت-ملت می‌شود که همدلی و همبستگی بین مردم را کمرنگ می‌سازد. دولت اما تلاش کرد با پیوند زدن هنر و مردم، شادی را به دل‌ها گره بزند و گره گشایی کند.
گسترش و بسط شادی در جامعه منجر به همدلی و همبستگی بیشتر بین آنها شده و به تقویت وفاق ملی کمک می‌کند. هرچه مردم جامعه شادتر باشند، تنش‌های اجتماعی و حتی فردی کاهش یافته و در نهایت مسیر توسعه یافتگی هموارتر می‌شود. دولت در این مدت تلاش کرده تا با رفع سوءتفاهم‌ها و سیاست‌زدگی‌ها از یک سو و بستر‌سازی برای برگزاری کنسرت‌ها و محافل موسیقایی، به شکل سلبی و ایجابی، شرایط مساعدی را برای شادی آفرینی و سیاست‌های شادکامی در جامعه فراهم کند.
جان تازه در کالبد بوشهر
واقعیت این است که برگزاری فستیوال کوچه در بوشهر صرفاً اجرای یک کنسرت یا محفل موسیقایی صرف نیست، بلکه به ترویج و اعتلای فرهنگ بومی و فولکلوریک هم کمک کرده و به نوعی صیانت از میراث فرهنگی محلی است که در نهایت به حفظ و ارتقای زیست فرهنگی منجر شده و وفاق جمعی را تقویت می‌کند. مناسباتی مثل «فستیوال کوچه» به فرهنگ و اقتصاد بوشهر جانی تازه بخشیده و به پویایی شهری و اجتماعی آن کمک می‌کند. همین کارکرد را می‌توان برای محافل و مراسم موسیقی بومی در نقاط دیگر ایران هم متصور شد که ارتباط تنگاتنگی با حیات بومی آن منطقه دارد. همین مسأله ایجاب می‌کند تا نهادهای دولتی ذی ربط و مراکز سیاست‌گذاری فرهنگی و هنری به پشتیبانی و حمایت از این برنامه‌ها بپردازند و در این راه مقاومت و ایستادگی کنند.
ایستادگی بر سر شادی مردم، مقاومتی شریف برای شایستگی آنهاست. اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شخصاً پیگیر برگزاری «فستیوال کوچه» شد و در این رابطه با وزیر کشور هم مذاکره کرد، برای همه هنر دوستان و اهل فرهنگ دلگرم کننده است و می‌تواند انگیزه مشارکت و حضور هنرمندان در میدان فرهنگ و هنر را بالا ببرد تا آنها از انزوای خانه نشینی بیرون آمده و هنر خود را به کوچه و خیابان بیاورند. رفع شکاف میان هنر و سیاست نه پشت میزها که با پشتیبانی سیاستمداران از هنرمندان در خیابان و کوچه‌ها ممکن می‌شود. جایی که هنر با مردم پیوند می‌خورد، پایدار می‌ماند.
در دور اول این فستیوال که از۱۹ تا ۲۵ اسفند ماه برگزار شد، گروه های «داماهی» ازهرمزگان، «سرنا» ازلرستان، «کماکان» ازخوزستان، «میشو» از آذربایجان، «شوروم» ازگیلان، «ژوانا»، از کردستان و «لیان» از بوشهر شرکت داشتند و در دوره دوم آن(20 تا 26 اسفند ماه 1397)، گروه‌های موسیقی «هیرون» ازبوشهر، «شبدیز» ازبوشهر، موسیقی افغانستانی، «نغمه‌ستان» ازخراسان شمالی، «داماهی» ازهرمزگان، «سرنا» از لرستان، «کماکان» ازخوزستان، گروه موسیقی وحید اسداللهی ازآذربایجان و موسیقی عرب اجرای برنامه داشتند و در دور دیگر نیز این نگاه ادامه داشت و همچنان از استقبال خوبی برخوردار بود. یک رنگین کمان موسیقایی در یکی از جنوبی‌ترین سواحل ایران؛ سرزمینی که قدمت موسیقی آن به بیش از 2000سال قبل ازمیلاد برمی‌گردد و روایتگر موسیقی‌هایی چون شروه خوانی، خیام خوانی، شاهنامه خوانی، نوحه خوانی و… وبویژه لالایی‌هایی است که با صدای بانوان این سرزمین پیوند خورده است. نغمه‌هایی که درزندگی مردمان بوشهرجریان دارند و در کوچه به کوچه این شهرشنیدنی است تا آنجا که امروز، فستیوال کوچه فراتر ازیک پایلوت فرهنگی و هنری است و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی هم قرار گرفته است.
دستان پشت پرده ضد فرهنگ
آنچنان که هر زمان تاریخ برگزاری آن اعلام می‌شود، دیگر تنها مردمان بوشهر میهمان و میزبان این موسیقی نیستند و از اقصی نقاط کشور و حتی خارج از ایران، مشتاقانه برای شنیدن آوای فستیوال کوچه به بوشهر سفر می‌کنند. اما این رویداد هنری ازحواشی هم به دور نبوده و هربار اعلام برگزاری آن، نگرانی از لغو یا توقف را برای دوستداران «فستیوال کوچه» به همراه داشته است. مانند اجرای چهارمین دوره آن که قراراست 5 تا 10 اردیبهشت ماه برگزار شود، اما در آستانه برگزاری این رویداد، خبر لغو این فستیوال منتشرشد و بار دیگر نگاه‌های سلیقه‌ای مانع از یک جریان موسیقایی شده است، چرا که به گفته مخالفانش «فستیوال کوچه» یک رویداد ضد فرهنگی است. جالب اینکه سال گذشته هم اختتامیه فستیوال کوچه بنابر شماری نظرات سلیقه‌ای لغو شد.
دست اندرکاران فستیوال کوچه با انتشار متنی اظهار کردند: «ما باختیم. بی‌هیچ خشم و طعنه‌ای تبریک میگیم به سمت برنده. تو نمیدانی در درازنای زمان چه را از خودت و مردم دریغ کردی اما تبریک! تو نمیدانی زانو به زانو نشوندن آدم از اون سر ارومیه تا اینور کاشمر تا آخرین خشکی قشم الی منتهای اهواز و اراک و اصفهون یعنی چه! همه کاهیدن‌ها و زدودن‌ها رو پذیرفتیم!پذیرفتیم اما نشد هی دیر شد، ولی نشد.ما حالا تا آنجا که تن یک آدم جا بدهد، شرمساریم.» محسن شریفیان هم با انتشار یک ویدیو در صفحه اینستاگرامش اعلام کرد: «خواهیم نواخت. چه بخواهید، چه نخواهید از پنجم تا دهم اردیبهشت، فستیوال کوچه در جریان است.»
اما در پی انتشار این خبر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت هنری این وزارتخانه به پیگیری این موضوع پرداختند تا مانع از لغو این رویداد هنری شوند و این اطمینان را داده‌اند که فستیوال کوچه مجوز دارد و برگزار خواهد شد. طبق صحبت‌های نیکنام حسینی‌پور، رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی این وزارتخانه «جلساتی برای هماهنگی نهادهای مختلف در سطح ملی و استان بوشهر برای برگزاری هر چه بهتر فستیوال کوچه برگزارشد. خوشبختانه مسیر خوبی در پیش گرفته شده است و با همراهی اهالی موسیقی، مدیران استان بوشهر و همه مردم، فستیوال کوچه برگزار می‌شود.»
محمد حسین زندویان، سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر هم بیان کرد: مجوز فستیوال کوچه صادر شده است و طبق صحبت با برگزار کنندگان این فستیوال و درخواستی که داشتند قرار است این برنامه در سالن لیان بوشهر برگزار شود و اجرایی در بافت تاریخی نخواهد داشت.
واکنش دولتی ها
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت درصفحه مجازی‌اش اعلام کرده: «دولت پیگیر فستیوال کوچه است.» او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «احترام به شادی‌های جمعی، بخشی از نگاه دولت به زیست فرهنگی جامعه است. از استاندار محترم بوشهر برای پیگیری موضوع فستیوال کوچه قدردانی می‌کنیم. با احترام به همه دیدگاه‌ها، دستگاه‌های دولتی در چهارچوب قانون و با آگاهی از مسئولیت خود در حفظ ارزش‌ها و نیز توجه به نشاط اجتماعی، تمام تلاش خود را برای حل مسأله به‌کار گرفته‌اند وامید دارم موضوع به‌زودی به نتیجه مطلوب مردم برسد.»
علی ربیعی، دستیار رئیس جمهورهم به لغو جشنواره کوچه در بوشهر واکنش نشان داد و در صفحه مجازی‌اش نوشت: «به نظرم کمترین اهتمام و حتی دانش لازم را برای سیاست‌گذاری معطوف به شادی داریم. می‌شد و می‌شود برنامه برخاسته از متن جامعه مثل «فستیوال کوچه» را مدیریت و سامان داد. دو قطبی‌سازی، آفت این‌گونه موارد است. باید برای داشتن جامعه‌ای شاد و بدون تنش، رویه‌های درست را به کار گرفت.» محمدجواد آذری جهرمی نیز در کانال تلگرامی خود در واکنش به این خبر نوشت: «کسانی که بوشهر را می‌شناسند، خوب می‌دانند که «فستیوال کوچه» چگونه جان تازه‌ای به فرهنگ و اقتصاد این شهر بخشیده است. توقیف این رویداد، شاید مصداقی از «مَنّاعٍ لِلْخَیر» باشد؛ بازداشتن از نیکی، از زیستن، از امید. بوشهر، نگین درخشان دامن ایران است؛ و هر چه این نگین درخشان‌تر باشد، جلوه ایران زیباتر»